Mất ngủ kinh niên là gì?
Mất ngủ kinh niên hay còn được gọi là chứng mất ngủ mãn tính, là bệnh lý mất ngủ kéo dài trên 1 tháng, ít nhất 3 đêm mất ngủ trong 1 tuần (mất ngủ dưới 1 tháng là mất ngủ cấp tính). Tình trạng mất ngủ kinh niên khiến người bệnh gặp khó khăn trong việc bắt đầu hoặc duy trì giấc ngủ.
Người mắc chứng mất ngủ kinh niên có thể cảm thấy mệt mỏi ngay cả sau một đêm ngủ dài, và điều này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống hàng ngày của bạn.
Triệu chứng mất ngủ kinh niên
Một số triệu chứng thường gặp ở người mắc chứng mất ngủ kinh niên có thể kể đến như:
- Khó ngủ: Khó ngủ là một trong những triệu chứng phổ biến của tình trạng mất ngủ kinh niên. Người bệnh thường phải nằm trên giường trong thời gian dài trước khi thực sự chìm vào giấc ngủ, dù họ cảm thấy rất buồn ngủ và mệt mỏi. Điều này không chỉ làm mất thời gian mà còn tăng cảm giác mệt mỏi và căng thẳng.
- Thường xuyên tỉnh giấc trong đêm: Một triệu chứng khác ở người mất ngủ kinh niên đó chính là thức dậy nhiều lần mỗi đêm mà không có lý do rõ ràng mặc dù đã chìm vào giấc ngủ. Việc thức dậy liên tục này làm giảm chất lượng giấc ngủ cũng như gây ra sự gián đoạn giấc ngủ.
- Thức dậy quá sớm: Người bệnh thường tỉnh giấc quá sớm, trước thời điểm họ mong muốn, và sau đó dù cho có cố gắng cũng không thể ngủ trở lại. Điều này làm giảm tổng thời gian ngủ, dẫn đến việc không đủ giấc, mệt mỏi trong suốt cả ngày.
- Không cảm thấy tỉnh táo sau khi ngủ: Dù đã ngủ đủ giấc hoặc hơn thế, nhưng người bệnh mắc chứng mất ngủ kinh niên vẫn thường cảm thấy mệt mỏi và không có sức sống khi thức dậy. Cảm giác này có thể kéo dài suốt cả ngày, ảnh hưởng đến năng suất làm việc, sự tỉnh táo, tập trung và tình trạng sức khỏe tổng thể.
- Buồn ngủ và mệt mỏi trong suốt ngày: Do không thể cảm thấy tỉnh táo sau khi ngủ, kèm theo tình trạng thường xuyên tỉnh giấc trong đêm hay thức dậy quá sớm, ngủ ít, người mắc chứng mất ngủ kinh niên dễ có cảm giác mệt mỏi, buồn ngủ và không tập trung trong suốt ngày.
- Căng thẳng và lo lắng: Một triệu chứng mất ngủ kinh niên thường gặp chính là người bệnh dễ rơi vào cảm giác lo lắng, căng thẳng và dễ cáu kỉnh hơn bình thường.
Nguyên nhân mất ngủ kinh niên
Mất ngủ kinh niên không chỉ xuất phát từ một nguyên nhân duy nhất mà là sự kết hợp của nhiều yếu tố. Các nguyên nhân này có thể liên quan đến sức khỏe, môi trường sống, thói quen hàng ngày hoặc sức khỏe tinh thần của người bệnh.
1. Bệnh lý gây mất ngủ kinh niên
Mắc các bệnh lý có thể gây mất ngủ. Việc không điều trị kịp thời các bệnh lý dẫn đến mất ngủ kéo dài trên 1 tháng, lâu dần chuyển sang mất ngủ kinh niên.
Một số bệnh lý dễ gây mất ngủ có thể kể đến như:
- Bệnh lý hô hấp: Bệnh ngưng thở khi ngủ, viêm xoang, hen, viêm mũi dị ứng,…
- Bệnh lý tiết niệu: Tiểu đêm, viêm tiểu quản niệu, tăng tiểu tiện do tiểu đường,…
- Bệnh lý tiêu hóa: Bệnh trào ngược dạ dày thực quản, viêm loét dạ dày,…
- Bệnh lý nội tiết: Rối loạn chức năng tuyến giáp, tiểu đường, tăng huyết áp,…
- Bệnh lý cơ xương khớp: Đau lưng, viêm khớp, bệnh gout,…
- Bệnh lý thần kinh: Đau nửa đầu, viêm dây thần kinh, bệnh Parkinson,…
2. Rối loạn tâm lý
Rối loạn tâm lý cũng là một nguyên nhân dễ dẫn đến mất ngủ kinh niên. Khi sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng, bạn rất dễ rơi vào tình trạng khó ngủ, mất ngủ do căng thẳng, lo lắng.
Vì vậy, những người bị rối loạn lo âu lan tỏa, trầm cảm, rối loạn ám ảnh cưỡng chế,… đều có nguy cơ mất ngủ.
3. Thay đổi hormone
Sự thay đổi về nồng độ hormone trong cơ thể chính là một trong những nguyên nhân gây ra mất ngủ kinh niên. Quá trình mãn kinh ở phụ nữ, sự thay đổi nồng độ hormone trong thời kỳ mang thai, thay đổi hormone trước ngày kinh,… đều có thể dẫn đến tình trạng tăng hoặc giảm hormone quá mức và gây ra những cơn mất ngủ.
Bên cạnh đó, tình trạng tăng hoocmon cortisol – hormone liên quan đến căng thẳng – cũng có thể làm tăng cảm giác mệt mỏi và khó ngủ. Tiểu đường, tăng huyết áp và nhiều bệnh lý khác cũng có thể tác động đến sự cân bằng hormone, gây khó ngủ và mất ngủ.
4. Môi trường
Môi trường ngủ là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Môi trường ngủ ồn ào, ánh sáng mạnh, nhiệt độ không phù hợp,… đều có thể gây khó ngủ. Nếu bạn ngủ trong một môi trường nhiều ánh sáng, điều này có thể làm giảm việc sản xuất melatonin, hormone giúp điều chỉnh giấc ngủ. Ngược lại, một môi trường yên tĩnh, tối và mát mẻ thường giúp bạn có thể ngủ ngon hơn.
5. Chế độ ăn uống
Nhiều người bị mất ngủ kinh niên vì chế độ ăn uống chưa phù hợp bởi thực phẩm và đồ uống mà chúng ta sử dụng hàng ngày có ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng giấc ngủ của chúng ta. Nếu bạn dùng caffeine và các chất kích thích khác trước giờ đi ngủ, bạn có nguy cơ mất ngủ cao. Ngoài ra, việc ăn một bữa tối quá no, ăn các loại thực phẩm khó tiêu hoặc uống nhiều rượu trước khi đi ngủ cũng có thể làm suy giảm chất lượng giấc ngủ.
Đồng thời, nếu cơ thể thiếu hụt những chất dinh dưỡng quan trọng như magie, vitamin D và omega-3,… bạn cũng sẽ dễ rơi vào tình trạng mất ngủ
6. Các nguyên nhân khác
Mất ngủ kinh niên có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Bên cạnh những nguyên nhân kể trên, một số yếu tố khác có thể dẫn đến tình trạng rối loạn giấc ngủ bao gồm:
- Do sử dụng thuốc: Nhiều loại thuốc như thuốc trị huyết áp cao, thuốc chống trầm cảm, thuốc trị hen suyễn, thuốc tránh thai và thuốc giảm đau có chứa caffeine,… có thể gây mất ngủ.
- Lối sống: Thói quen ngủ không đều đặn, ngủ quá muộn, thức dậy quá sớm, thiếu vận động hoặc vận động vào giờ gần ngủ,… đều có thể làm ảnh hưởng tới giấc ngủ. Bên cạnh đó, sử dụng quá nhiều caffeine, nicotine và rượu trước giờ đi ngủ cũng là những yếu tố làm bạn mất ngủ.
- Biến cố trong cuộc sống: Các sự kiện, biến cố trong cuộc sống khiến bạn căng thẳng, lo lắng hoặc gặp chấn thương tâm lý như mất việc, ly hôn, mất người thân hoặc tình trạng tài chính không ổn định,… có thể gây ra mất ngủ.
- Tuổi tác: Người cao tuổi có nguy cơ mất ngủ kinh niên cao hơn, khó ngủ hơn và cũng thường bị gián đoạn giấc ngủ hơn.
Tác hại của mất ngủ kinh niên lâu ngày
Mất ngủ kinh niên không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm ảnh hưởng về mặt tinh thần cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Một số tác hại của chứng mất ngủ kinh niên có thể kể đến như:
- Tăng nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần: Người mất ngủ thường xuyên có nguy cơ cao mắc các bệnh về tâm thần như trầm cảm, lo âu và stress.
- Giảm năng lực tập trung: Mất ngủ là một trong những nguyên nhân khiến bạn giảm khả năng tập trung và xử lý thông tin, giảm hiệu suất làm việc và học tập.
- Ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, tăng nguy cơ mắc bệnh: Mất ngủ kéo dài làm giảm sức đề kháng, tăng nguy cơ nhiễm trùng và nhiều bệnh khác như bệnh tim mạch, đột quỵ, tiểu đường,…
- Suy giảm trí nhớ: Một tác hại của mất ngủ kinh niên đó chính là giảm khả năng ghi nhớ, sa sút trí tuệ.
- Tăng nguy cơ tai nạn: Mất tập trung và mệt mỏi, luôn trong trạng thái uể oải buồn ngủ có thể dễ dẫn đến tai nạn khi lái xe hoặc thực hiện các công việc đòi hỏi sự tập trung cao.
- Giảm chất lượng cuộc sống: Người bị mất ngủ kinh niên thường trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng,… Điều này dẫn đến tình trạng giảm chất lượng cuộc sống và mức độ hài lòng trong cuộc sống hàng ngày.
Cách chẩn đoán bệnh mất ngủ kinh niên
Để chẩn đoán bệnh mất ngủ kinh niên, bác sĩ sẽ đặt ra những câu hỏi liên quan đến thói quen ngủ, thời gian thức dậy, mức độ mệt mỏi và các triệu chứng khác của bạn. Điều này giúp bác sĩ có thể đánh giá sơ bộ về tình trạng mất ngủ của bạn. Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ không đưa ra kết luận ngay lập tức mà yêu cầu bạn phải theo dõi, ghi chép chi tiết về thói quen ngủ của mình trong một khoảng thời gian.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ kiểm tra huyết áp, tim mạch, thực hiện các xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh, các bài kiểm tra tâm lý… cần thiết để xem có yếu tố bệnh lý nào dẫn đến tình trạng mất ngủ hay không.
Chẩn đoán chính xác là chìa khóa quan trọng để xác định nguyên nhân của tình trạng mất ngủ và giúp xác định phương pháp điều trị hiệu quả nhất. Do đó, bác sĩ có thể thực hiện nhiều biện pháp khác nhau nhằm giúp chẩn đoán chính xác nhất về bệnh mất ngủ kinh niên của bạn.
Nếu bạn bị mất ngủ kinh niên, bạn có thể thăm khám tại Phòng khám Asina. Phòng khám quy tụ nhiều bác sĩ giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, luôn tận tâm và nhiệt tình với người bệnh. Phòng khám cũng đầu tư hệ thống trang thiết bị, máy móc hiện đại giúp tìm ra nguyên nhân mất ngủ.
Cách điều trị mất ngủ kinh niên
Mất ngủ kinh niên là một bệnh lý nguy hiểm và cần điều trị kịp thời để tránh bệnh dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng hơn. Tuỳ theo nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ tư vấn những phương pháp điều trị phù hợp nhất với tình trạng bệnh lý của bạn, chẳng hạn như:
- Liệu pháp nhận thức – hành vi: Có nhiều liệu pháp nhận thức – hành vi có thể được áp dụng để điều trị chứng mất ngủ kinh niên, chẳng hạn như liệu pháp kích thích – kiềm chế, liệu pháp ngủ hạn chế, liệu pháp thư giãn, liệu pháp nhận thức,…. Vệ sinh giấc ngủ cũng (điều chỉnh nhiệt độ phòng ngủ, giữ cho không gian phòng ngủ tối và yên tĩnh,…) cũng là một dạng liệu pháp nhận thức – hành vi bạn có thể áp dụng để điều trị chứng mất ngủ kinh niên.
- Thực hiện thói quen ngủ: Đặt một lịch trình ngủ đều đặn, tránh cafein và rượu vào buổi tối, hạn chế tập thể dục trước khi ngủ, tắt chuông điện thoại… sẽ giúp bạn phần nào khắc phục tình trạng mất ngủ của mình.
- Dùng thuốc: Với người mất ngủ kinh niên, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số loại thuốc ngủ. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý dùng theo chỉ định của bác sĩ và thường chỉ nên sử dụng trong thời gian ngắn. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể được kê đơn các loại thuốc chống trầm cảm hay lo âu nếu tình trạng sức khỏe tinh thần không ổn định là nguyên nhân khiến bạn mất ngủ.
- Thay đổi lối sống và thói quen ăn uống: Để điều trị mất ngủ kinh niên, bạn cũng cần thay đổi lối sống của mình bằng cách có chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế dùng rượu bia và các chất kích thích, tập thể dục 3-4 lần/tuần nhưng không tập thể dục trước khi ngủ,….
- Sử dụng thiết bị và ứng dụng hỗ trợ: Các thiết bị giúp tạo ra âm thanh trắng hoặc tiếng nước chảy có thể giúp cải thiện giấc ngủ.
- Gặp chuyên gia tâm lý: Nếu bạn bị mất ngủ kinh niên do chấn thương tâm lý, trầm cảm, rối loạn lo âu,… bạn cần được điều trị với chuyên gia tâm lý để có thể cải thiện chất lượng giấc ngủ của mình.
Mỗi người có những nguyên nhân riêng biệt gây ra mất ngủ kinh niên, nên quá trình điều trị thường không giống nhau giữa các người bệnh. Bác sĩ cũng có thể kết hợp giữa nhiều phương pháp để giúp bạn khắc phục tình trạng mất ngủ kinh niên nhanh và hiệu quả nhất.
Cách phòng ngừa mất ngủ kinh niên
Mất ngủ kinh niên có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Để phòng ngừa mất ngủ mãn tính, bạn nên lưu ý:
- Thiết lập thói quen ngủ đều đặn: Nên đi ngủ và thức dậy vào cùng một thời gian mỗi ngày, kể cả ngày nghỉ cuối tuần.
- Tạo môi trường ngủ thoải mái: Đảm bảo phòng ngủ tối, yên tĩnh và mát mẻ. Sử dụng tai nghe chống ồn hoặc máy tạo âm thanh trắng nếu cần.
- Giới hạn việc sử dụng các loại thiết bị điện tử trước khi đi ngủ: Ánh sáng từ điện thoại di động, máy tính bảng và máy tính có thể làm giảm sự sản xuất melatonin, một hormone giúp bạn ngủ. Không nên dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ tối thiểu 30 phút.
- Hạn chế caffeine và rượu: Tránh uống caffeine và rượu ít nhất 4-6 giờ trước giờ đi ngủ.
- Tập thể dục đều đặn: Vận động cơ thể có thể giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, hạn chế tập thể dục trong vòng 3 giờ trước khi đi ngủ.
- Thực hiện thói quen thư giãn trước khi đi ngủ: Đọc sách, nghe nhạc nhẹ nhàng, thiền hoặc tắm nước ấm,… là những thói quen tốt giúp bạn ngủ ngon hơn, tránh mất ngủ.
- Tránh ăn nhiều trước khi đi ngủ: Trước khi ngủ 1-2 giờ, nên tránh việc quá nhiều hoặc ăn cay, ăn các loại thực phẩm khó tiêu,….
- Điều chỉnh chế độ ăn uống: Hạn chế thực phẩm gây kích thích và tăng cường thực phẩm giàu magie, vitamin B cũng như các chất dinh dưỡng cần thiết có thể giúp bạn ngủ ngon hơn. Bạn có thể bổ sung các hoạt chất thiên nhiên hỗ trợ trị mất ngủ như Blueberry và Ginkgo Biloba,…
- Không để tình trạng mất ngủ kéo dài: Nếu bạn bị mất ngủ trên 1 tuần, nên đến bệnh viện thăm khám sớm để tìm ra nguyên nhân gây mất ngủ, từ đó nhanh chóng điều trị, hạn chế mất ngủ kéo dài trên 1 tháng và trở thành mất ngủ kinh niên.
Đặc biệt, phương pháp điều trị cân bằng tạng phủ, cân bằng tổng thể cơ thể tại phòng khám Asina giúp trị dứt điểm chứng mất ngủ kinh niên, giúp người bệnh ngủ ngon giấc hơn, giấc ngủ sâu hơn. Phương pháp này hoàn toàn từ nắn chỉnh không xâm lấn nên hoàn toàn an toàn, không lo tác dụng phụ hay cần thời gian chờ phục hồi như phẫu thuật hoặc dùng thuốc.
Mất ngủ kinh niên gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tinh thần và hiệu suất làm việc của mỗi người. Bên cạnh việc tìm hiểu và áp dụng các phương pháp điều trị, việc phòng ngừa và thay đổi lối sống là yếu tố then chốt giúp ta đối phó với tình trạng mất ngủ này. Hãy luôn lắng nghe cơ thể, tìm hiểu về nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu ngủ và không ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ chuyên gia khi cần thiết.
Liên hệ ngay phòng khám Asina để được tư vấn chi tiết về liệu trình điều trị:
-------------------------------------
PHÒNG KHÁM ASINA
